Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορική βραδιά, που μετέφερε το κοινό στο έτος 1908 και στην πρώτη εκλογή βουλευτή από τη Χίο στο Οθωμανικό Κοινοβούλιο, τέσσερα μόλις χρόνια πριν την ενσωμάτωση του νησιού στο ελληνικό κράτος, πραγματοποιήθηκε στον Κοινωνικό Χώρο «Αντίβαρο» το Σάββατο 1η Νοεμβρίου 2025, στις 19:00. Το κοινό συμμετείχε ενεργά, διατυπώνοντας ερωτήσεις, απορίες, αλλά και ουσιαστικές επισημάνσεις, ενώ την εκδήλωση παρακολούθησαν εκπαιδευτικοί και πρόσωπα της τοπικής πολιτικής σκηνής.
Ίσως το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της βραδιάς ήταν η αναφορά στο γεγονός ότι, για πρώτη φορά τότε στη Χίο, διοργανώθηκαν συλλαλητήρια και από τις δύο πολιτικές παρατάξεις που κατέβαζαν υποψήφιο βουλευτή. Παράλληλα, για πρώτη φορά καταδείχθηκε ο καθοριστικός ρόλος του Τύπου και της μαζικής ενημέρωσης στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης.
Η εκλογή βουλευτή από τη Χίο –που τότε συμμετείχε σε εκλογική περιφέρεια μαζί με άλλα νησιά– ενδιέφερε όχι μόνο την τοπική κοινωνία, αλλά και τον ευρύτερο ελληνορθόδοξο και πολιτικό κόσμο: την τοπική Εκκλησία, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τις Οθωμανικές Αρχές, το Ελληνικό Προξενείο, αλλά και τον αναδυόμενο χιώτικο Τύπο, με την εφημερίδα «Παγχιακή» να κυκλοφορεί για πρώτη φορά εκείνη τη χρονιά.
Η πολιτική αντιπαράθεση της εποχής εκφράστηκε ανάμεσα σε δύο κοινωνικές δυνάμεις: από τη μία πλευρά, η καθεστηκυία τάξη, που εκφραζόταν μέσω της Δημογεροντίας και της μεσολαβητικής της παρουσίας ανάμεσα στους Χιώτες και την Οθωμανική Διοίκηση. Κεντρική μορφή αυτής της πλευράς ήταν ο Μητροπολίτης Χίου Κωνσταντίνος Δεληγιάννης, από τα Καρδάμυλα. Από την άλλη, βρίσκονταν οι ανερχόμενες οικονομικές δυνάμεις, κυρίως από τα Καμπόχωρα, με κεντρική μορφή τον Νικόλαο Κουμελά, ισχυρό επιχειρηματία που έλεγχε το μονοπώλιο του καπνού.
Καθώς η Δημογεροντία διατηρούσε το προνόμιο της εκπροσώπησης των Χιωτών στην Κωνσταντινούπολη μέσω του Εφόρου, οι νέες δυνάμεις απαιτούσαν ισότιμη συμμετοχή. Το αίτημα αυτό προσέκρουσε στην άρνηση των παραδοσιακών ελίτ να παραχωρήσουν την πρωτοκαθεδρία τους. Έτσι ξέσπασε η πολιτική σύγκρουση, η οποία εκφράστηκε έντονα στις βουλευτικές εκλογές του Οθωμανικού Κράτους το 1908.
Οι εκλογές εκείνες πραγματοποιήθηκαν μετά την Επανάσταση των Νεότουρκων, που επέβαλε την ανασύσταση του Συντάγματος της Αυτοκρατορίας, προκαλώντας ενθουσιασμό στις εθνικές μειονότητες. Στο ευρύτερο αυτό πολιτικό πλαίσιο, η υπόθεση της εκλογής του βουλευτή της Χίου αποκτά διαχρονική σημασία: επρόκειτο για την ανάγκη εκπροσώπησης στην κεντρική εξουσία, με σκοπό την προώθηση των συμφερόντων της τοπικής κοινωνίας.
Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά στην εκδήλωση, «η πολιτική συμμετοχή συνδέεται άμεσα με τη δυνατότητα να περνάει ο λόγος μας και να ζούμε καλύτερα, ώστε να ευημερούν οι δραστηριότητές μας, οικονομικές και κοινωνικές».
Από την πλευρά της Εκκλησίας, του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της παλαιάς αριστοκρατίας, υποψήφιος ήταν ο Μιχαήλ Γεωργίου Θεοτόκας, πατέρας του γνωστού λογοτέχνη Γεώργιου Θεοτοκά, από το Πυργί. Αν και η υποψηφιότητά του χαρακτηρίστηκε από ειλικρίνεια, δεν εξελέγη. Αντιθέτως, επικράτησε ο υποψήφιος των νέων δυνάμεων, Μιχάλης Γεωργίου Τσελεπίδης.
Η εκδήλωση ανέδειξε και τη σύνδεση της χιακής πολιτικής πραγματικότητας με τα εθνικά και διεθνή γεγονότα της εποχής: την ελεύθερη Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη, την Ευρώπη. Την αφήγηση και ιστορική ανάλυση παρουσίασε ο Κώστας Ζαφείρης, σε μία εξαιρετικά γλαφυρή ομιλία, η οποία «με συνοπτικότητα και παραστατικότητα παρουσίασε μια άγνωστη πτυχή της ιστορίας μας». Το πλήρες βίντεο της εκδήλωσης είναι διαθέσιμο στην ηλεκτρονική σελίδα του «Πολίτη».
Η συγκεκριμένη βραδιά ήταν άλλη μία επιτυχημένη δράση του Κοινωνικού Χώρου «Αντίβαρο», που συμπληρώνει φέτος επτά χρόνια συνεχούς δράσης. Ο χώρος παραμένει ανοιχτός στον δημόσιο διάλογο, με συνελεύσεις κάθε Τρίτη, ανοιχτές για όλους.
Το πρόγραμμα του «Αντίβαρου» συνεχίζεται το ερχόμενο Σάββατο με μία εκδήλωση αφιερωμένη στη Γάζα, με ομιλία και προβολή ντοκιμαντέρ για τους ακτιβιστές που προσπάθησαν να σπάσουν τον αποκλεισμό. Επίσης, στις 15 Νοεμβρίου, εν όψει της επετείου του Πολυτεχνείου, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση αφιερωμένη στη γυναικεία αντίσταση κατά τη διάρκεια της Χούντας, με προβολή σχετικού ντοκιμαντέρ.
Οι δράσεις του «Αντίβαρου» αποδεικνύουν σταθερά πως η Ιστορία, όταν φωτίζεται με σεβασμό και γνώση, μπορεί να λειτουργήσει ως ισχυρό αντίβαρο στη λήθη.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.
facebook
youtube
instagram
X
