Πριν καλά καλά στεγνώσει το μελάνι από την ανακοίνωση του δημάρχου Χίου για τη δρομολόγηση λεωφορείου προς τη Βολισσό, η εξαγγελία κατέρρευσε μέσα σε λίγες μέρες. Η άρνηση του Υπουργείου Μεταφορών να στηρίξει το εγχείρημα αποκάλυψε με τον πιο κυνικό τρόπο την ανικανότητα της πολιτείας και του πολιτικού προσωπικού να δώσουν λύση σε ένα ζήτημα ζωής για μια ολόκληρη περιοχή.
Πίσω από νομικίστικες δικαιολογίες κρύβεται η έλλειψη ισχυρής πολιτικής βούλησης. Αντί η κυβέρνηση να σταθεί δίπλα στους πολίτες της Αμανής, προτίμησε να υψώσει τείχος αναλγησίας. Και η Περιφέρεια, αλλά και ο Δήμος Χίου, αντί να διεκδικήσουν δυναμικά και να απαιτήσουν λύσεις, βολεύτηκαν σε δηλώσεις και ανακοινώσεις. Το αποτέλεσμα; Η απομόνωση να βαθαίνει, και οι πολίτες να πληρώνουν για μια ακόμα φορά το τίμημα της κρατικής αδράνειας.
Το νομικό πλαίσιο
Η νομοθεσία (ν. 2963/2001, ν. 4199/2013) προβλέπει ότι:
• Οι υπεραστικές συγκοινωνίες εκτελούνται από τα ΚΤΕΛ.
• Όταν μια γραμμή δεν είναι βιώσιμη, μπορεί να χαρακτηριστεί «άγονη» και να επιδοτηθεί μέσω διαγωνισμού (Public Service Obligations).
• Αρμόδιοι είναι το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών και οι Περιφέρειες.
• Οι Δήμοι μπορούν να αναπτύξουν «δημοτική συγκοινωνία» μόνο υπό συγκεκριμένους όρους (λήξη συμβάσεων, ειδικές άδειες).
Με απλά λόγια: το κράτος έχει τα εργαλεία για να λύσει το πρόβλημα. Αυτό που λείπει είναι η βούληση.
Η θέση του Υπουργού Μεταφορών και του κυβερνητικού Βουλευτή Χίου
Ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης αρνήθηκε να χρηματοδοτήσει τη γραμμή, επικαλούμενος νομική αδυναμία και φτάνοντας στο σημείο να δηλώσει: «Δεν θα πάω φυλακή επειδή μου ζητάτε λεφτά». «Το κράτος δεν είναι μηχανή να δίνει τα πάντα», προσέθεσε ο Νότης Μηταράκης. Νομικά, έχουν δίκιο όταν λένε ότι δεν μπορούν να δώσουν «απευθείας χρήματα» σε Δήμο ή Περιφέρεια χωρίς διαγωνισμό. Όμως, το ίδιο το Υπουργείο έχει την ευθύνη να κινήσει τις διαδικασίες για την ανακήρυξη άγονης γραμμής. Δεν το έκανε. Αντί να βρει λύση, κρύφτηκε πίσω από το γράμμα του νόμου.
Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει τη δυνατότητα να χαρακτηρίσει τη γραμμή Χίος–Βολισσός ως “άγονη”, σύμφωνα με τους νόμους 2963/2001 και 4199/2013 για τις Υποχρεώσεις Δημόσιας Υπηρεσίας (ΥΔΥ/PSO). Ο χαρακτηρισμός αυτός προβλέπεται ακριβώς για περιπτώσεις όπου ένα δρομολόγιο δεν είναι οικονομικά βιώσιμο για τον υφιστάμενο πάροχο (ΚΤΕΛ), αλλά η κοινωνική του αναγκαιότητα είναι αδιαμφισβήτητη: πρόσβαση σε γιατρούς, σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, κοινωνική συνοχή. Φυσικά, μια τέτοια κίνηση συνεπάγεται δημοσιονομική δέσμευση, αφού πρέπει να εξευρεθούν και να εγκριθούν κονδύλια για την επιδότηση της γραμμής. Ωστόσο, τέτοιες επιδοτήσεις εφαρμόζονται σε δεκάδες περιοχές της χώρας — άρα το πρόβλημα δεν είναι νομικό αλλά καθαρά πολιτικό: το Υπουργείο έχει τα εργαλεία, αλλά λείπει η βούληση να τα ενεργοποιήσει.
Η στάση της Περιφέρειας και η ευθύνη του Δήμου Χίου
Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου περιορίστηκε σε δηλώσεις συμπάθειας. Ζήτησε στοιχεία, εξέφρασε ανησυχία, αλλά δεν ανέλαβε την πολιτική πρωτοβουλία να καλύψει έστω προσωρινά το κενό. Ακόμα και όταν είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει κονδύλια από άλλες δράσεις, κώφευσε. Η Περιφέρεια λειτούργησε ως θεατής – και όχι ως θεσμός που οφείλει να υπερασπιστεί τις πιο απομονωμένες κοινότητες του νησιού.
Ο Δήμος Χίου, από την πλευρά του, δηλώνει «έτοιμος» για δημοτική συγκοινωνία, αλλά πάντα «όταν λήξει η σύμβαση» ή «όταν δοθεί το πράσινο φως». Αντί να συγκρουστεί ανοιχτά με το ΚΤΕΛ και να απαιτήσει νομοθετική λύση, αρκείται σε ανακοινώσεις. Η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να είναι το ανάχωμα απέναντι στην αδιαφορία του κεντρικού κράτους· στη Χίο δείχνει να παίζει τον ρόλο του κομπάρσου.
Το αποτέλεσμα είναι ένα: οι κάτοικοι της Αμανής και της Βολισσού μένουν αποκλεισμένοι. Δεν πρόκειται για «πολυτέλεια» ή για «επιχειρηματικό ρίσκο». Η συγκοινωνία είναι βασικό κοινωνικό δικαίωμα, αναγκαία προϋπόθεση για ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης και εργασίας.
Το πολιτικό συμπέρασμα
Η άρνηση του Υπουργείου έχει τυπική νομική βάση. Όμως, η ουσία είναι ότι η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται να βρει λύση. Η Περιφέρεια κρύβεται πίσω από προσχήματα. Ο Δήμος Χίου αρκείται σε φραστικές δηλώσεις.
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε. Η νομοθεσία παρέχει εργαλεία:
• Άγονες γραμμές με επιδότηση.
• Ανάθεση σε Περιφέρεια.
• Δημοτική συγκοινωνία με ειδικό καθεστώς.
Ο Υπουργός θα μπορούσε να λύσει το θέμα άμεσα, αν πραγματικά υπήρχε πολιτική βούληση. Είχε τη δυνατότητα:
Καμία από αυτές τις ενέργειες δεν έγινε. Η απουσία συγκοινωνίας στην Αμανή δεν είναι ζήτημα τεχνικό αλλά πολιτική επιλογή. Είναι το αποτέλεσμα μιας αλυσίδας αδιαφορίας, γραφειοκρατίας και μικροπολιτικής.
Η συγκοινωνία της Αμανής είναι καθρέφτης της πολιτικής μας ανικανότητας: όλοι «έχουν δίκιο» νομικά, αλλά κανείς δεν έχει τη βούληση να πράξει αυτό που οφείλει σε μια ακριτική περιοχή.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.
facebook
youtube
instagram
X
