Το στόμα μας αποτελεί μια «προνομιακή» περιοχή του σώματός μας, είναι κάτι πολύ περισσότερο από «τα δόντια μας». Αποτελεί κεντρικό όργανο της καθημερινής μας λειτουργικότητας και επικοινωνίας. Χωρίς αυτό δεν θα μπορούσαμε να φάμε ή να πιούμε, να γευτούμε, να μιλήσουμε, να γελάσουμε, να φιλήσουμε τους αγαπημένους μας – η λίστα των λειτουργιών που επιτελεί είναι αέναη! Όμως, όπως κάθε σημαντικό όργανο, έτσι και το στόμα μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα και ασθένειες. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 1.000 νοσήματα και διαταραχές που μπορεί να εμφανιστούν στο στόμα, τα περισσότερα εκ των οποίων επηρεάζουν και τη λειτουργία πολλών άλλων οργάνων του σώματος.
Η σχέση στόματος και γενικής υγείας είναι στενή και αμφίδρομη – και αυτό ακριβώς είναι το αντικείμενο της Στοματολογίας
Η Στοματολογία είναι μια εξειδικευμένη κλινική κατεύθυνση της Οδοντιατρικής, με ιατρικό προσανατολισμό, που ασχολείται τόσο με τοπικές παθήσεις του στόματος (όπως οι άφθες, η λευκοπλακία, ο καρκίνος του στόματος), όσο και με συστηματικά νοσήματα που επηρεάζουν και άλλες περιοχές του σώματος αλλά εκδηλώνονται και στο στόμα.
Αυτές οι παθήσεις μπορεί να προσβάλουν τον στοματικό βλεννογόνο, τα οστά των γνάθων, τα ούλα, καθώς και άλλους ιστούς της στοματοπροσωπικής περιοχής (χείλη) και δεν σχετίζονται με τα συνηθισμένα προβλήματα των δοντιών και των ούλων, όπως η τερηδόνα, η ουλίτιδα κ.α.
Η έγκαιρη αναγνώριση τέτοιων βλαβών, πραγματοποιείται από τον Στοματολόγο και μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο στη σωστή διάγνωση, αλλά και στην αποκάλυψη σημαντικών υποκείμενων παθήσεων που αφορούν όλο τον οργανισμό.
Οι στοματολογικές παθήσεις μπορεί να εκδηλώνονται με παροδικές και σχετικά ήπιες ενοχλήσεις ή να αποτελούν σοβαρές καταστάσεις με έντονη συμπτωματολογία και χρόνια πορεία.
Προκαλούν συμπτώματα στο στόμα ή στις γνάθους όπως πόνο, καύσο (κάψιμο ή τσούξιμο), μούδιασμα, ξηρότητα, αλλοίωση στη γεύση ή κακοσμία, δημιουργώντας ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα.
Σε άλλες περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί να παρατηρήσει αλλαγές στο στόμα όπως διογκώσεις και όγκους («σπυριά», πρήξιμο), έλκη (πληγές), μεταβολές στο χρώμα του βλεννογόνου (λευκές, ερυθρές ή μελανές περιοχές), αλλαγές στην υφή (π.χ. τραχύτητα) και αιμορραγία. Επίσης, υπάρχουν αρκετές παθήσεις που δεν προκαλούν έκδηλα συμπτώματα και μπορεί να εντοπιστούν κατά την στοματολογική εξέταση του ασθενή.
Η τακτική παρακολούθηση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη σε άτομα υψηλού κινδύνου, όπως καπνιστές, άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του στόματος ή όσοι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η έγκαιρη επίσκεψη στον στοματολόγο μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη διάγνωση και αποτελεσματική αντιμετώπιση νόσων με δυνητικά σοβαρή πρόγνωση.
Τα Νοσήματα του Στόματος μπορεί να είναι Τοπικά ή Συστηματικά.
Τα Τοπικά αφορούν αποκλειστικά στην περιοχή του στόματος και περιλαμβάνουν:
Τα Συστηματικά Νοσήματα αποτελούν σημείο και σύμπτωμα μιας συστηματικής νόσου με Στοματικές Εκδηλώσεις και περιλαμβάνουν:
Η ακριβής διάγνωση μίας στοματολογικής πάθησης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάλληλη αντιμετώπιση.
Τα διαγνωστικά μέσα που χρησιμοποιούμε περιλαμβάνουν αρχικά τη λεπτομερή λήψη του ιστορικού, με έμφαση τόσο στα χαρακτηριστικά και την εξέλιξη της πάθησης όσο και στο γενικό ιατρικό υπόβαθρο του ασθενούς (π.χ. ύπαρξη άλλων νοσημάτων, λήψη φαρμάκων που μπορεί να σχετίζονται με τα συμπτώματα, κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ).
Ακολουθεί η κλινική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει τόσο τον ενδοστοματικό όσο και τον εξωστοματικό έλεγχο. Η εξέταση δεν περιορίζεται στη συγκεκριμένη βλάβη, αλλά αφορά συνολικά τους ιστούς της στοματοπροσωπικής περιοχής. Πραγματοποιείται επισκόπηση και ψηλάφηση των δομών του στόματος, όπως τα χείλη, οι παρειές, η γλώσσα, το έδαφος του στόματος, η υπερώα και τα ούλα. Επιπλέον, γίνεται ψηλάφηση των σιελογόνων αδένων και των τραχηλικών λεμφαδένων.
Συνδυάζοντας τα στοιχεία από το ιστορικό και την εξέταση, διαμορφώνεται μια λίστα πιθανών διαγνώσεων (διαφορική διάγνωση) και αποφασίζεται, εφόσον χρειάζεται, η διενέργεια συμπληρωματικών εξετάσεων, όπως:
Με βάση όλα τα παραπάνω, τίθεται η τελική διάγνωση, ώστε να προγραμματιστεί η κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από τη φύση της υποκείμενης νόσου και μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική είτε μη φαρμακευτική.
Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση στοματικών διαλυμάτων, αλοιφών, gel ή δισκίων. Το είδος της φαρμακευτικής παρέμβασης ποικίλλει ευρέως, περιλαμβάνοντας σκευάσματα όπως κορτικοστεροειδή, αντιβιοτικά, αντιμυκητιασικά, αντιικά, αντιφλεγμονώδη, ανοσοκατασταλτικά κ.ά. Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από το εκάστοτε νόσημα και μπορεί να κυμαίνεται σημαντικά.
Η μη φαρμακευτική αντιμετώπιση αφορά στη χειρουργική αφαίρεση των βλαβών, είτε με τη χρήση νυστεριού είτε με laser. Οι επεμβάσεις αυτές μπορούν να πραγματοποιηθούν είτε στο ιατρείο υπό τοπική αναισθησία είτε, εφόσον απαιτείται, σε νοσοκομειακό περιβάλλον υπό γενική αναισθησία.
Σε πολλές περιπτώσεις ζητείται παρακολούθηση του ασθενούς, ενώ κάποιες φορές απαιτείται η συνεργασία με άλλες ειδικότητες, όπως ο ρευματολόγος κ.α.
Η στοματολογική εξέταση συστήνεται να γίνεται προληπτικά μία φορά το χρόνο, ειδικά σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για καρκίνο του στόματος, δηλαδή άτομα που καπνίζουν ή/και καταναλώνουν αλκοόλ, ή είναι μολυσμένα από τον ιό HPV.
Πολύ σημαντική είναι και η αυτοεξέταση. Ο ασθενής ενθαρρύνεται να αυτοεξετάζεται περιστασιακά μετά το βούρτσισμα των δοντιών, προκειμένου να εντοπίσει έγκαιρα οτιδήποτε διαφορετικό στη στοματική του κοιλότητα, που μπορεί να αποτελεί πιθανή βλάβη, και να προσέλθει στο στοματολόγο.
Η Στοματολόγος - Χειρουργός Οδοντίατρος Τσούρη Ιωάννα, DDS, MSc (Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΕΚΠΑ) με εξειδίκευση στη διάγνωση και θεραπεία των παθήσεων του στοματικού βλεννογόνου, δέχεται ασθενείς στην κλινική Μοσχούρης Chios Dental Care (Αγίου Ιακώβου 4), κατόπιν ραντεβού και συγκεκριμένες ημερομηνίες. Μπορείτε να ενημερώνεστε εδώ:
Βιβλιογραφία:
1. Woo SB. Oral Epithelial Dysplasia and Premalignancy. Head Neck Pathol. 2019 Sep;13(3):423-439. doi: 10.1007/s12105-019-01020-6. Epub 2019 Mar 18. PMID: 30887394; PMCID: PMC6684678.
2. Reibel J, Gale N, Hille J, Hunt JL, Lingen M, Muller S, et al. Oral potentially malignant disorders and oral epithelial dysplasia. In: El-Naggar AK, Chan JKC, Grandis JR, Takata T, Slootweg P, et al., editors. WHO classification of head and neck tumours. 4. Lyon: iaRC; 2017. pp. 112–115
3. Muller S. Oral lichenoid lesions: distinguishing the benign from the deadly. Mod Pathol. 2017;30(s1):54–67. doi: 10.1038/modpathol.2016.121.
Ακολουθήστε μας στο Google News. Μπείτε στην Viber ομάδα μας και δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χίο και το Βόρειο Αιγαίο.
facebook
youtube
instagram
X
